Obowiązek alimentacyjny jest zależny od dwóch czynników: rozmiarów usprawiedliwionych niezaspokojonych potrzeb osoby uprawnionej oraz zarobkowych i majątkowych możliwości osoby zobowiązanej.
Postępowanie, w którym strony spierają się o wysokość obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego na rzecz uprawnionego niemal w stu procentach jest procesem opartym o przesłankę braku zgody stron co do wysokości alimentów. Spór dotyczy najczęściej nakładów ponoszonych na wspólne dziecko. Istnieje jednak przypadek, w którym strony procesu o alimenty zgadzają się ze sobą, tj. nie spierają o wysokość żądanych alimentów. Jest to tak zwany fikcyjny proces o alimenty.
Zgodnie z art. 1025 §1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego z kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokaja się w następującej kolejności:
1) koszty egzekucyjne z wyjątkiem kosztów zastępstwa prawnego przyznanych przez komornika w postępowaniu egzekucyjnym;
2) należności alimentacyjne;
(później następuje kolejne osiem kategorii egzekucji)…
Należy zauważyć, że na tle uregulowań Kodeksu postępowania cywilnego obowiązek alimentacyjny jest dla ustawodawcy świadczeniem o bardzo wysokim priorytecie i jako taki związany jest z licznymi przywilejami. Dochodzenie alimentów usytuowano w drugiej kolejności spośród dziesięciu różnych kategorii roszczeń. Takie umiejscowienie rodzi różne konsekwencje dla osób zobowiązanych, które niekoniecznie są skore do regulowania swoich zobowiązań wobec osób trzecich.
Z zagadnieniem fikcyjnego procesu o alimenty bezspornie łączy się kwestia usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej do alimentacji. W sytuacji gdy osoba uprawniona wytacza powództwo o alimenty w kwocie znacznie przewyższającej jego potrzeby, zaś zobowiązany nie kwestionuje żądanego roszczenia – wtedy to mamy do czynienia z fikcyjnym procesem o alimenty.
Głównym powodem dla którego zachodzi wyżej opisana sytuacja jest istnienie po stronie pozwanego licznych zobowiązań względem osób trzecich, które po zasądzeniu od niego alimentów stają się niemożliwe bądź bardzo trudne do wyegzekwowania. Dzieje się tak, ponieważ roszczenia osób trzecich znajdują się w dalszej kolejności za egzekucją świadczeń alimentacyjnych.
Orzeczenie zawyżonego obowiązku alimentacyjnego, ze względu na pierwszeństwo jego egzekwowania w stosunku do innych zobowiązań, ma w takim wypadku – w intencji stron stosunku alimentacyjnego – na celu ochronę interesów rodziny kosztem zaspokojenia wierzytelności osób trzecich.
„Żądanie przez osobę uprawnioną do alimentacji – w porozumieniu z osobą zobowiązaną do alimentacji – nadmiernych alimentów w celu pokrzywdzenia innej osoby, również uprawnionej do alimentacji, stanowi nadużycie prawa” – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 1963 r., III CR 88/62.
Należy wskazać, że sąd w sprawach alimentacyjnych określa wysokość obowiązku alimentacyjnego na podstawie dowodów przedstawionych przez strony oraz przepisów bezwzględnie obowiązujących. W konsekwencji wysokość alimentów może być różna od żądanych przez strony w fikcyjnych procesie o alimenty.
Czytaj także: Dlaczego warto wysyłać wezwania do zapłaty?
Pozew o alimenty składamy do sądu rejonowego, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania pozwany lub według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
Potrzebujesz doradztwa prawnego w zakresie alimentów? Skontaktuj się z nami.
Konrad Michał Kuć