Nierzadko zdarza się tak, że pomimo podejmowanych wysiłków partnerów ich dotychczasowy związek rozpada się. Abstrahując od wielości powodów rozstania, zdarzenie to generuje wiele stresujących sytuacji, w szczególności, gdy w grę wchodzi opieka i utrzymanie małoletnich dzieci stron. Nieporozumienia oraz różnice zdań dotyczące partycypacji w kosztach utrzymania małoletnich dzieci stron często doprowadzają do burzliwych konfliktów powodujących uchylanie się strony zobowiązanej (byłego partnera / partnerki) od obowiązku alimentacyjnego wobec dzieci (niealimentacja). Brak możliwości porozumienia z drugą stroną powoduje, że rodzic pierwszoplanowy musi podjąć bardzo trudną decyzję o tym w jaki sposób wyegzekwować alimenty stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Były partner nie płaci alimentów – oto krótki poradnik co należy z tym zrobić.
MNOGOŚĆ ROZWIĄZAŃ
Niepłacenie alimentów to powszechny problem. Z roku na rok przybywa dłużników alimentacyjnych, a w sądach lista spraw z zakresu nie alimentacji wydłuża się. Niejednokrotnie dłużnicy alimentacyjni są „dłużnikami z wyboru”, którzy z premedytacją uchylają się od stwierdzonego wyrokiem sądu obowiązku. Nie może zatem dziwić fakt poszukiwania przez faktycznego opiekuna małoletnich sposobów na wyegzekwowanie niepłaconych alimentów. Istnieje kilka możliwości spowodowania by dłużnik przestał uchylać się od płacenia alimentów, zaś w przypadku tych najbardziej zatwardziałych osób – należne dzieciom pieniądze można pozyskać z budżetu państwa.
DROGA POLUBOWNA
W pierwszej kolejności należy spróbować porozumieć się z uchylającym się od obowiązku alimentacyjnego – byłym małżonkiem lub partnerem, z którym / którą ma się wspólne dzieci. Wybierając tę drogę należy skierować do niego wezwanie do zapłaty. Niestety w praktyce bardzo rzadko zdarza się, aby polubowne rozwiązanie przyniosło oczekiwane efekty – spróbować jednak trzeba.
KOMORNIK SĄDOWY
W przypadku uchylania się od obowiązku alimentacyjnego przez byłego małżonka lub partnera, należy udać się do komornika wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji świadczenia alimentacyjnego załączając wyrok dotyczący alimentów zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Wyrok zasądzający alimenty jest orzeczeniem natychmiast wymagalnym, co oznacza, że alimenty można egzekwować już od chwili jego ogłoszenia. Orzeczenie z klauzulą wykonalności stanowi podstawę do egzekucji alimentów przez komornika. To właśnie komornik sądowy ustala źródło dochodu dłużnika alimentacyjnego samodzielnie lub z pomocą służb porządkowych.
BEZSKUTECZNOŚĆ EGZEKUCJI
W razie niemożności wyegzekwowania alimentów przez komornika wyda on stosowne postanowienie. Bezskuteczność egzekucji występuje przede wszystkim w sytuacji jeśli w okresie ostatnich dwóch miesięcy nie wyegzekwowano pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Kolejnym przypadkiem, gdy egzekucja może mieć charakter bezskutecznej jest sytuacja, w której nie ma możliwości jej wszczęcia z uwagi na pozostawanie dłużnika za granicą. W takim przypadku warto wówczas skierować odpowiedni wniosek do organu administracji publicznej.
WNIOSEK DO WÓJTA, BURMISTRZA LUB PREZYDENTA MIASTA
Dokonując próby rozwiązania problemu niealimentacji warto mieć również na uwadze możliwość złożenia wniosku o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego. Wspomniane pismo należy skierować odpowiednio do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela tj. osoby, której należy się świadczenie alimentacyjne. Do wniosku winno się dołączyć również zaświadczenie od komornika dotyczące bezskuteczności egzekucji wraz z informacją o jej stanie, przyczynach bezskuteczności i wszelkich działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania należności alimentacyjnych. Organy administracji mogą sprawić, że po uzyskaniu stosownych informacji o danym dłużniku doprowadzą do skutecznego wyegzekwowania alimentów. Uprawnienia organów przejawiają się przede wszystkim w przeprowadzeniu wywiad alimentacyjnego celem ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika alimentacyjnego, a także jego stanu zdrowia oraz przyczyn niełożenia na utrzymanie osoby uprawnionej, oraz odbiera od dłużnika oświadczenie majątkowe. Nadto organ właściwy dłużnika alimentacyjnego między innymi zobowiązuje go do zarejestrowania się jako bezrobotny tudzież jako poszukujący pracy (w razie braku możliwości zarejestrowania się jako osoba bezrobotna). Natomiast w przypadku uniemożliwienia przez dłużnika alimentacyjnego przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego, odmowy złożenia oświadczenia majątkowego oraz odmowy podjęcia prac, w ramach aktywizacji zawodowej, uchylania się od nich lub odmowy zarejestrowania się jako bezrobotny, odmowy zarejestrowania się jako poszukujący pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny, organ właściwy dłużnika składa wówczas wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 § 1 Kodeksu karnego, a także może skierować wniosek do właściwego starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika.
FUNDUSZ ALIMENTACYJNY
Otrzymanie świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego jest możliwe w razie braku rezultatów pomocy komornika sądowego i skorzystania z postępowania karnego. Do najważniejszych kryteriów niniejszego rozwiązania należą aktualnie kryterium dochodowe, zgodnie z którym świadczenia przysługują jeśli dochód rodziny w przeliczeniu na jedną osobę nie przekracza miesięcznie kwoty 900 zł. Przedmiotowe świadczenia przysługują w wysokości bieżąco ustalonych alimentów, niemniej jednak nie wyższej niż 500 zł miesięcznie.
WNIOSEK O ŚCIGANIE ZA PRZESTĘPSTWO
Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego stanowi przestępstwo z art. 209 § 1 Kodeksu karnego. Trzeba wiedzieć, że nie tylko organy administracyjne, ale również osoba uprawniona, czyli taka, której należą się alimenty może wnieść o wszczęcie postępowania karnego wobec dłużnika alimentacyjnego jeżeli zaległość w zapłacie alimentów wynosi minimum 3 miesiące. Stosownie do treści wymienionego powyżej przepisu sprawca przestępstwa niealimentacji podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Widmo możliwości pozbawienia wolności bardzo często skutkuje większą dyscypliną obowiązanego / obowiązanej.
ALIMENTY OD INNYCH CZŁONKÓW RODZINY
Kolejnym krokiem w razie bezskuteczności egzekucji komorniczej oraz braku możności wypłacenia świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest rozwiązanie polegające na obciążeniu obowiązkiem alimentacyjnym innych członków rodziny (rodzeństwa, dziadków). Na przykładzie zasądzenia alimentów od dziadków taka procedura jest możliwa jeżeli zostanie spełniony jeden lub kilka z następujących warunków: nie żyją oboje rodzice uprawnionego, rodzic zobowiązany nie jest w stanie sprostać swemu obowiązkowi (przewlekła choroba), uzyskanie alimentów od zobowiązanego rodzica jest utrudnione tudzież niemożliwe (uchylanie się od regularnego płacenia alimentów). Należy również podkreślić, że w takiej sytuacji Sąd kieruje się między innymi kryterium życia w niedostatku przez wnuka bądź wnuczki.
UMIESZCZENIE W BAZACH DANYCH DŁUŻNIKÓW
Warto mieć na uwadze, że praktyka braku regulowania alimentów dotyczy również osób zamożnych, którzy w sposób umyślny nie wywiązują się z obowiązku alimentacyjnego. W tej sytuacji warto zgłosić informację o niepłaceniu alimentów w Krajowym Rejestrze Długów tudzież innym rejestrze stanowiącym bazę dłużników prowadzących informacje dotyczącą podmiotów gospodarczych co bardzo często skutkuje refleksją wśród zamożniejszej części dłużników.
Kancelaria adwokacka adwokat Konrad Michał Kuć oferuje pomoc z zakresu spraw o alimenty, o podwyższenie alimentów, nie alimentacji, ściągalności zadłużeń alimentacyjnych, czy wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 3 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny,
- ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy,
- ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów
- ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego,
- ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny.
adw. Konrad Michał Kuć
apl. adw. Kinga Szczygieł
